مدیرکل هواشناسی گیلان: منشا گرد و خاک امروز گیلان کم بارشی و بیابان زایی اطراف خزر است

محمد دادرس گفت پدیده گرد و خاک را یکی از پدیده های مخاطره آمیز زیست محیطی دانست و اظهار کرد: این پدیده علاوه بر کاهش کیفیت هوای تنفسی می تواند اثرات سو برای بخش های کشاورزی، حمل و نقل، گردشگری، صنعتت، انرژی و… به دنبال داشته باشد.

وی افزود: اهمیت این پدیده به ویژه در سرزمین ایران که طی دهه های اخیر به شدت متاثر از خشکسالی و گسترش بیابان زایی چه در پهنه های داخلی کشور و چه در مناطق خارج از مرزهای ایران و کشورهای همسایه به اندازه ای است که مرکز ملی پایش خشکسالی و گرد و خاک به طور مستمر این پدیده را رصد و پایش می کند.

مدیرکل هواشناسی گیلان با بیان اینکه وقوع پدیده گرد و خاک و گسترش آن به استان توسط اداره کل هواشناسی گیلان طی ۱۰ سال گذشته شناسایی، معرفی و پایش می شود، تصریح کرد: اگر چه گیلان استانی سرسبز و با پوشش گیاهی مناسب است، اما می تواند توسط جریان های جوی بزرگ مقیاس از بیابان های دورتر متاثر از گرد و خاک شود.

دادرس، با بیان اینکه در مجموع دو دسته گرد و خاک گیلان را متاثر می کند که دسته اول از غرب است، گفت: منشا گرد و خاک غرب از سمت بیابان های کشورهای خاورمیانه مانند عراق، عربستان، سوریه و… است که با جریان های جوی بخش های غربی ایران را متاثر می سازد و در حرکت به شرق با توجه به نفوذ به عمق جو می توانند علاوه بر گذر از تنگه منجیل به ترازهای بالایی جو نفوذ کرده و از سد البرز بگذرد و به جلگه گیلان گسترش پیدا کنند. این دسته غبارها به دلیل طی مسافت طولانی، ذرات درشت دانه آن در مسیر ته نشین شده و ذرات ریزتر به منطقه ما می رسند که نفوذ بیشتری به درون ریه انسان دارند.

وی اضافه کرد: دسته دوم ناشی از بیابان های بخش های شرقی، شمالی و غربی دریای خزر است که با جریانات شمالی در فصول گرم سال و در شرایط کاهش بارش در آن مناطق به گیلان نفوذ می کنند. این دسته به دلیل عبور از پهنه خزر و فقدان دیواره حائل مانند البرز به راحتی به منطقه ما نفوذ می یابند و در سال های اخیر فراوانی وقوعشان افزایش یافته است.

مدیرکل هواشناسی گیلان، با بیان اینکه خشکسالی های مکرر در منطقه آسیای میانه شرایط افزایش وقوع دسته دوم گرد و خاک ها را تسهیل و مهیا کرده است، یادآور شد: جنس و اندازه ذرات بسته به جنس خاک در منطقه شکل گیری چشمه گرد و خاک که می تواند دریاچه ها، تالاب های خشکیده یا بیابان های شنی باشد، متفاوت بوده و گاهی از جنس شن، ماسه و حتی ذرات نمک است که خورندگی بیشتری دارند.

دادرس، با بیان اینکه از حوالی صبح امروز با شکل گیری چشمه های گرد و خاک روی مناطق بیابانی کشور آذربایجان و بخش هایی از سواحل روسیه مواجه هستیم، خاطرنشان کرد: با توجه به جهت شمالی جریانات از سمت مناطق یاد شده، توده گرد و خاک به سمت بخش های جنوبی دریای خزر و به ویژه ایستگاه های ساحلی گیلان گسیل یافت و به تدریج با افزایش سرعت باد شمالی، تقریبا همه ایستگاه های جلگه ای گیلان، هوای غبارآلود، کاهش دید افقی، کاهش کیفیت هوای تنفسی و پدیده گرد و خاک را تجربه کردند.

وی ادامه داد: این پدیده به خوبی در تصاویر دریافتی از ماهواره قابل مشاهده بوده و توسط کارشناسان هواشناسی، پیش بینی و اعلام شد لذا جنس این ریزگرده می تواند با توجه به منشا، ترکیبی از ذرات شن، ماسه و نمک بوده و ابعادشان بین دو تا ۱۰ میکرون است.

مدیرکل هواشناسی گیلان یادآور شد: با توجه به شرایط کم بارشی امسال، کاهش رطوبت خاک در سرزمین های کم بارش اطراف خزر و گسترش بیابان زایی، احتمال افزایش وقوع پدیده گرد و خاک در تابستان امسال وجود دارد.

دادرس، پدیده گرد و خاک را یکی از پیامدهای افزایش دما و خشکسالی دانست و عنوان کرد: استان گیلان چند سالی است که با پدیده گرد و خاک مواجه است و طولانی ترین گرد و خاک را در سال ۹۷ داشتیم که ۱۳ روز طول کشید، اما پدیده امروز شدید نیست.

وی با بیان اینکه بارندگی های فراوان سال ۹۸ موجب شد با پدیده گرد و خاک مواجه نشویم، تصریح کرد: هرچقدر هوا گرم تر شود و باران نبارد، گرد و خاک بیشتر خواهیم داشت و احتمالا امسال بیشتر شاهد این پدیده خواهیم بود.

مدیرکل هواشناسی گیلان، از افراد مسن و کودکان و بیماران قلبی خواست در معرض گرد و خاک قرار نگیرند و اضافه کرد: منشا پدیده امروز از بیابان های جمهوری آذربایجان است که ابتدا مناطق ساحلی گیلان و سپس مناطق مرکزی درگیر گرد و خاک شدند، اما با گسترش آن به سمت کوهستان شاهد توقف حرکت هستیم که موجب افزایش غلظت این آلاینده شده است.